ชายที่รอดชีวิตจากระเบิดนิวเคลียร์ทั้ง 2 ครั้ง คือ ฮิโรชิมา และนางาซากิ

🗺️ ในประวัติศาสตร์สงครามโลกครั้งที่สอง มีผู้รอดชีวิตนับแสน  แต่มีเพียงไม่กี่คนที่ชะตาชีวิตพาไปอยู่ “กลางศูนย์กลางนิวเคลียร์” ถึงสองครั้งภายในสามวัน  และรอดชีวิตกลับมาเล่าเรื่องได้ด้วยตัวเอง นี่คือบันทึกของ  ซึโทมุ ยามากุจิ ( Tsutomu Yamaguchi ) วิศวกรชาวญี่ปุ่น ที่อยู่ใน  ฮิโรชิมาในเช้าวันที่ระเบิดลูกแรกลง ( Little Boy ) และ เช้าในอีกวัน เขากลับไปถึงนางาซากิ เพื่อพบกับระเบิดลูกที่สอง  ( Fat Man ) เขาคือ ประจักษ์พยานที่รัฐบาลญี่ปุ่นยอมรับว่าเป็น “ผู้รอดชีวิตสองครั้ง”  และคือ หนึ่งในเรื่องจริงที่ทั้งน่าหวาดกลัว น่าทึ่ง และยากจะเชื่อที่สุดของโลกมนุษย์

     เรื่องราวของเขา เป็นเหตุการณ์ที่ได้รับการยืนยันจาก  เอกสารรัฐบาลญี่ปุ่น บันทึกผู้รอดชีวิต (Hibakusha)**  และพิพิธภัณฑ์สันติภาพฮิโรชิมา ,พิพิธภัณฑ์ระเบิดนางาซากิ รวมไปถึง บทสัมภาษณ์ของเขาเองในช่วงปลายชีวิต ….

🏙️  ฮิโรชิมา — 6 สิงหาคม 1945

ยามากุจิ  Tsutomu Yamaguchi  คือ   พนักงาน Mitsubishi Heavy Industries  ที่ถูกส่งจาก สำนักงานใหญ่ ในเมืองนางาซากิ ให้ไปทำงานที่โรงงาน ในเมือง ฮิโรชิมา เพื่อออกแบบเรือสำหรับบริษัทฯ  ยามากุจิยืนสเก็ตช์แบบเรือใกล้ อยู่ใกล้กับ โรงงานมิตซูบิชิ  เตรียมปิดงานสุดท้ายก่อนกลับบ้านไปหาภรรยาและลูกเล็กๆ

🕰️ ใน เวลา 08:15 น.  เครื่องบิน B-29 Enola Gay  ได้ปล่อยระเบิดปรมาณู ชนิดยูเรเนียม ชื่อ  “Little Boy” ลงมา ห่างจากจุดที่เขายืนอยู่ ประมาณ 3 กิโลเมตร   ยามากุจิ ถูกแรงระเบิดซัดลอยขึ้น  ฝุ่นควันสีเทาดำบดบังสายตา หูอื้อจนไม่มีเสียงใด ๆ ….  เขาลุกขึ้นมา เห็นผิวหนังตัวเองไหม้ลอกเป็นแผ่น   แก้วตาซ้ายบาดเจ็บจากรังสีความร้อน (flash burn)  โดยรวมเขาบาดเจ็บไม่มาก และพอที่จะช่วยเหลือตัวเองได้

วันรุ่งขึ้น (วันที่ 7 สิงหาคม 1945 )  เขาและเพื่อนร่วมงานอีกสองคน พากันเดินทางออกจากเมือง ด้วยรถไฟที่ยังสามารถใช้งานได้ ซึ่งเป็นเส้นทางหลบหนี ที่ผู้รอดชีวิตเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้นที่เข้าถึงได้

🌆 นางาซากิ  –  กลับสู่บ้านเกิด   

ยามากุจิ  เดินทางกลับมาถึงเมืองนางาซากิ ในวันที่  8 สิงหาคม และแม้จะบาดเจ็บ เขาก็สามารถอดทน และไปทำงานได้  ที่บริษัทในวันที่ 9 สิงหาคม 1945   เวลา 11:00 น.  ในอาคารสำนักงาน Mitsubishi เมืองนางาซากิ  เขายืนเล่ารายงานให้หัวหน้าฟังว่า  “ฮิโรชิมาถูกระเบิดลูกเดียวทำลายทั้งเมือง”  **หัวหน้าขมวดคิ้ว ด้วยอาการที่ ไม่ค่อยเชื่อสิ่งที่เขาเล่าสักเท่าไหร่นัก…  และทันใดนั้นเอง….

🕰️ เวลา 11:02 น. เครื่องบิน B-29 Bockscar ทิ้งระเบิดนิวเคลียร์ชนิดพลูโตเนียม ที่ชื่อ “Fat Man” ลงสู่เมืองนางาซากิ  ห่างจาก จุดที่ ยามากุจิอยู่ คือ ในอาคารสำนักงาน Mitsubishi  ~3 กิโลเมตร (ใกล้เคียงกับฮิโรชิมา)

โชคเข้าข้างเขาอีกครั้งหนึ่ง   อาคารที่เขาอยู่ เป็นอาคารที่สามารถ “ทนแรงระเบิด”ได้  เพราะโครงสร้างเหล็กและคอนกรีตแบบป้องกันแรงอัดบางส่วน  มันยืนหยัดอยู่ได้ ในขณะที่อาคารรอบๆ พังพินาศย่อยยับ    เขารอดชีวิตพร้อมบาดเจ็บเพิ่มเติมจากแรงระเบิดครั้งที่สอง แต่บ้านของเขาในเมือง ได้รับความเสียหายหนัก แต่ครอบครัวของเขายังอยู่รอด

** ตามบันทึกของ Mitsubishi และคำให้สัมภาษณ์ เขาอธิบายเหตุการณ์ของฮิโรชิมาให้หัวหน้าฟัง  แต่รายละเอียดที่ว่าหัวหน้า “ไม่เชื่อ” นั้น ไม่ใช่บทสนทนาบันทึกคำต่อคำ แต่ เป็นสิ่งที่ยามากุจิเล่าในภายหลังว่า “คนรอบตัวในวันนั้น ไม่คิดว่าจะมีระเบิดลูกเดียวทำลายเมืองทั้งเมืองได้”  ***

📃  รัฐบาลญี่ปุ่นรับรองเขาเป็น Niju Hibakusha
  ในปี ค.ศ.  1957   รัฐบาลญี่ปุ่น เริ่มกระบวนการรับรองสถานะผู้รอดชีวิต (Hibakusha)  แต่กรณี  “รอดสองครั้ง” ยังไม่มีการลงทะเบียนอย่างเป็นทางการ  จนกระทั่ง วันที่ 30 เมษายน ค.ศ. 2009   ยามากุจิ  ในวัยกว่า 90 ปี เขาก็ได้รับการรับรองเป็น Niju Hibakusha — “ผู้รอดชีวิตจากระเบิดสองครั้ง”   และนี่คือครั้งแรก  ที่รัฐบาลญี่ปุ่นยอมรับบุคคลที่มีประวัตินี้อย่างเป็นทางการ

👴  ชีวิตหลังสงคราม ของยามากุจิ

ยามากุจิ  ยังคงใช้ชีวิตต่อไปอย่างเรียบง่าย  เขาเปลี่ยนงานไปเป็นครูสอนหนังสือ  และเขียนอัตชีวประวัติ 「生かされて」(Ikasarete – “ยังถูกทำให้มีชีวิตอยู่ต่อ”)  และเขายังเป็นนักกิจกรรม รณรงค์ต่อต้านอาวุธนิวเคลียร์   เขาเสียชีวิตในวัย 93 ปี  ( ปี ค.ศ. 2010)  ด้วย โรคมะเร็งกระเพาะอาหาร  …. ไม่ว่าจะเป็นผลมาจากรังสีของระเบิด หรือไม่ก็ตาม  แต่โลกยอมให้เขามีชีวิตอยู่ได้นานที่สุด  เพื่อเป็นพยาน บอกเล่าเรื่องราว ว่าสงครามไม่ได้เสนอ อะไรมนุษย์… นอกจากความสูญเสีย ความเจ็บปวด และเสียงสะท้อนที่ไม่มีวันจางหาย ….

*** (  ลูกชายคนหนึ่ง ของ ยามากุจิ เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งในวัยหนุ่ม – ครอบครัวเชื่อว่าเกี่ยวกับรังสี แต่เรื่องนี้ ก็ไม่มีเอกสารยืนยันแน่ชัด)

The Man Who Survived Both Hiroshima And Nagasaki Atomic Bombings | Tsutomu Yamaguchi

📚 แหล่งข้อมูลที่ใช้เขียนบทความนี้ 

สื่อสากล

• BBC News – Tsutomu Yamaguchi: Double A-bomb survivor dies aged 93
• The Guardian – Survivor of Hiroshima and Nagasaki dies aged 93
• The New York Times – Twice-Bombed Survivor of Atomic Blasts Dies at 93
• Smithsonian Magazine – The Man Who Survived Both Atomic Bombs

สถาบันและองค์กร

• Hiroshima Peace Memorial Museum Archives
• Nagasaki Atomic Bomb Museum Archives
• National WWII Museum – The Double Survivor
• Atomic Heritage Foundation – Biography: Tsutomu Yamaguchi

เอกสารทางประวัติศาสตร์

• Tsutomu Yamaguchi, 「生かされて」(Ikasarete), 2007
• Hibakusha testimony archives (Japan Confederation of A- and H-Bomb Sufferers Organizations)
• ที่มาของภาพ Fact Sheet   https://mainichi.jp/articles/20161114/org/00m/040/086000d