เปิดโลก “ผีไทย” กับ เอนก นาวิกมูล
: คู่มือทำความเข้าใจตำนานและวัฒนธรรมไทยที่ซ่อนเร้น ?
เกริ่นนำ : เมื่อตำนานผีไม่ได้มีแค่ความน่ากลัว …
หากพูดถึง “ผีไทย” ภาพแรกที่เรานึกถึง อาจเป็นฉากน่ากลัว เหมือนในหนัง หรือเรื่องเล่าขนหัวลุกในคืนวันพระ หรือวันโกน หรือวันไหนๆ ก็ว่ากันไป … แต่สำหรับเขา ที่เป็นนักสะสม และนักบันทึกประวัติศาสตร์อย่าง คุณเอนก นาวิกมูล นั้น ความหมาย ของคำว่า “ผี” เป็นมากกว่า แค่เรื่องลี้ลับ… แต่ มันคือ ประวัติศาสตร์ มันคือ วัฒนธรรม และมันคือ รากเหง้า ที่สะท้อนวิถีชีวิต ความเชื่อ และความหวาดกลัวของคนไทยมาแต่โบราณ ….
หนังสือ “ผีไทย Thai Ghost : Ghost & Spirit in Thai Culture” ที่พิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2567 เล่มนี้ จึงไม่ใช่แค่การรวมเรื่องเล่าผี แต่มันคือ สารคดีชั้นเยี่ยม ที่ชวนให้เราสำรวจ ภูตผีวิญญาณ ในฐานะองค์ประกอบสำคัญของสังคมไทย หนังสือเล่มหนาพอประมาณ ในจำนวน 388 หน้า แข็งแกร่งด้วยปกแข็ง จากสำนักพิมพ์แสงดาว เล่มนี้ เป็นเหมือน “ห้องสมุดตำนานผีไทย” ที่ควรมีไว้ในครอบครองอย่างยิ่งครับ ….
เจาะลึกเนื้อหา : ความพิเศษที่เหนือกว่า หนังสือผีทั่วๆไป ….
สิ่งแรก ที่ต้องบอกกันก่อน คือ หนังสือ “ผีไทย Thai Ghost : Ghost & Spirit in Thai Culture” เล่มนี้ ไม่เหมือนกับ หนังสือผีไทยส่วนใหญ่ นะครับ …. ที่มักจะเป็นเรื่องเล่า หรือเป็นแนวมหัศจรรย์ …. แต่เล่มนี้ เป็นงานสารคดีจริงจัง ที่อัดแน่นด้วย หลักฐานจาก รูปถ่ายเก่า, ภาพประกอบ และข้อมูลที่ผู้เขียนรวบรวมจากเอกสารเก่า และประสบการณ์การลงพื้นที่เกือบทั้งชีวิต *** เพราะอย่าลืมว่า คุณเอนก นาวิกมูล นอกจากจะเป็นนักเขียนชั้นเลิศแล้ว แต่เขาเป็น นักสะสมและนักอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย นักค้นคว้าจากเอกสารชั้นต้นและหลักฐานทางประวัติศาสตร์ลำดับต้นๆ ของประเทศอีกด้วย นั่นจึงเป็นหลักประกันว่า การเล่าเรื่องผี ของเขา มันไม่ใช่ “ความน่ากลัว” แต่มันคือ “ความหมาย”
- สารานุกรมว่าด้วย “ผี” ในวัฒนธรรมไทย
หนังสือเล่มนี้ เริ่มต้นจากการจำแนกประเภทของผี และวิญญาณ ในสังคมไทยอย่างละเอียด ไม่ว่าจะเป็น ผีป่า, ผีบ้าน, ผีเรือน , ผียุ้ง , ผีคนเฝ้าไร่ ,ผีที่เกี่ยวข้องกับความตายแบบต่างๆ, ผีที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรม, หรือแม้แต่ การจำแนกผีตามความเชื่อท้องถิ่นต่างๆ ผู้อ่านจะได้รับความรู้ใหม่ๆ ว่า ผีแต่ละชนิด ไม่ได้มีบทบาทแค่มาหลอกหลอน แต่ยังทำหน้าที่เป็น กลไกทางสังคม ในการควบคุมพฤติกรรมผู้คน เช่น ความกลัว “ผีปอบ” ที่สะท้อนความหวาดระแวงในสังคมชนบท หรือ “ผีเจ้าที่” ที่สอนให้ผู้คนเคารพสถานที่และธรรมชาติ
เอาจริงๆนะ บางเรื่อง อ่านแล้วไม่รู้สึกหลอน แต่รู้สึก “อบอุ่น” แบบแปลกๆ เพราะมันคือความผูกพันของคนยุคก่อนกับธรรมชาติและชุมชน
- ผีไทยในมิติต่าง ของชีวิต ที่ไม่ใช่แค่ผี…แต่คือวัฒนธรรม
คุณเอนก ได้พาเราไปสำรวจว่า ผี ได้แทรกซึมอยู่ในทุกมิติของชีวิตคนไทยได้อย่างไร และ ผีคือระบบความคิดของสังคมไทยอย่างไร ….
- ผีคือกลไกควบคุมพฤติกรรมสังคม เช่น สังคมโบราณใช้ผีเป็นเครื่องมือสอนเด็ก เช่น บ้านไหนมีสระลึกมากก็เล่าเรื่องผีหวงน้ำ เพื่อกันไม่ให้เด็กไปตกน้ำตาย
- ผีคือสัญญะของการเคารพธรรมชาติ เช่น ผีต้นไม้ ผีเขา ผีป่า ล้วนเป็นวิธีทำให้คนไม่ทำลายธรรมชาติแบบไร้สติ
- ผีคือเครื่องมือรักษาความสัมพันธ์ เช่น ใช้เป็นพิธีเรียกขวัญ หรือเลี้ยงผีบ้านผีเรือน ล้วนเป็นกิจกรรมที่ทำให้คนในครอบครัวหรือหมู่บ้านได้มารวมกัน สร้างความสามัคคีในสังคม
- ภาพประกอบที่หาดูได้ยาก และเอกสารอ้างอิง
ในแต่ละบท จะมีภาพประกอบเยอะมาก ทำให้การอ่านหนังสือเล่มนี้ เหมือนได้เดินชมใน “พิพิธภัณฑ์ผีไทย” ขนาดย่อมเลยทีเดียว…
ในฐานะหนังสือสารคดี ที่ต้องการความน่าเชื่อถือ หนังสือเล่มนี้ จึงอัดแน่นไปด้วยภาพประกอบ และหลักฐานอ้างอิงหายากจากอดีต นี่เอง ที่เป็น “จุดเด่นสำคัญ” ของผลงานคุณเอนก นาวิกมูลเสมอมา ภาพถ่ายเก่า ภาพวาดโบราณ หรือข้อความจากเอกสารชั้นต้น ทำให้เรื่องเล่าผี ที่จับต้องยากกลายเป็นหลักฐานทางวัฒนธรรมที่มีน้ำหนัก
- ลีลาการเล่าที่เป็นกันเอง และคุณภาพของหนังสือ
แม้ว่าเนื้อหาจะหนักแน่นด้วยข้อมูล (อาจจะทางวิชาการไปบ้าง) แต่ลีลาการเขียนของคุณเอนกยังคง อ่านง่าย สบายๆ ตามสไตล์ที่คุ้นเคย ยังคงความเป็น “เล่าให้ฟังแบบคนกันเอง” ไม่วิชาการเกินไป ไม่ดราม่าเกินไป และไม่ทำให้ ผีดูน่ากลัวจนเกินจำเป็น มีการลำดับเรื่องราวที่ดี และมีการสอดแทรกเกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ที่น่าสนใจ ทำให้ผู้อ่านรู้สึกเหมือนกำลังนั่งฟังนักเล่าเรื่องผู้รอบรู้มาพูดคุยให้ฟัง ….
บางช่วงบางตอน … อ่านแล้ว ก็แอบยิ้ม เพราะเขาเล่าความทรงจำวัยเด็ก ความเชื่อแปลก ๆ ที่พ่อแม่สอน หรือเรื่องผีที่ชาวบ้านเล่าให้ฟังตอนลงพื้นที่ มันเลยทำให้หนังสือมี “ชีวิต” มากกว่าหนังสืออ้างอิงทั่วไป
สรุปนะครับ ….
หนังสือ “ผีไทย Thai Ghost” ไม่ได้มุ่งเน้นความน่ากลัวเพื่อความบันเทิง แต่มุ่งเน้นการ ถอดรหัส ความหมายของภูตผีในฐานะกระจกเงาสะท้อนสังคมไทย เหมาะสำหรับ นักอ่านทั่วไป ที่คุณจะได้สนุกกับการเรียนรู้ตำนานผีไทย แบบเจาะลึกที่หาไม่ได้ง่ายๆ จากที่อื่น
หนังสือเล่มนี้ จึงเป็นมากกว่าหนังสือผี แต่เป็น “คู่มือทางวัฒนธรรม” ที่พาเราย้อนเวลากลับไปทำความเข้าใจสังคมไทยผ่านสายตาของวิญญาณผู้ลี้ลับ ที่อยู่คู่กับคนไทยมานานแสนนาน หากคุณสนใจเรื่องราวเหล่านี้ หรือกำลังมองหางานของเอนก นาวิกมูล ที่เป็นเหมือนการรวมสุดยอดข้อมูลทางวัฒนธรรมไว้ในเล่มเดียว… เล่มนี้คือคำตอบครับ ..
.
.
✅ ข้อมูลหนังสือ
- ผู้เขียน: เอนก นาวิกมูล
- สำนักพิมพ์: แสงดาว
- จำนวนหน้า: 388 หน้า (ปกแข็ง)
- พิมพ์ครั้งที่ 1 — ปี 2567
- รหัสสินค้า / ISBN: 978-6163887511
- หมวดหมู่: สารคดี / ความเชื่อ ฯลฯ
✅ หนังสือถูกแบ่งออกเป็น 3 ภาค (3 ส่วนหลัก) ดังนี้:
- ภาคแรก “ความรู้ทั่วไป” — กล่าวถึงเรื่องราวของผีไทยในมิติต่างๆ ตั้งแต่ความเชื่อ-พิธีกรรมในสังคมไทย รวมถึงการใช้คำว่า “สาง/สัง” เป็นต้น
- ภาคที่สอง “ผีสำคัญ” — ผู้เขียนรวบรวมผีไทยที่สำคัญจำนวนราว 18 ชนิด เรียงตามตัวอักษร พร้อมข้อมูลจากหนังสือเก่า – ใหม่ และสื่อพิมพ์ต่างๆ
- ภาคที่สาม “ภาคผนวก” — รวมข้อเขียนที่เกี่ยวกับผีไทยในบริบทต่างๆ ทั้งในวัด ในวัง บ้านเรือน เรือนไร่นา ฯลฯ
สั่งซื้อหนังสือเล่มนี้ทางออนไลน์ >> คลิ๊ก
แนะนำหนังสือน่าอ่านเล่มอื่นๆ
หนังสือน่าอ่าน Books Recommendation 2023-2024 อัพเดททุกสัปดาห์
